Tygo in de psychiatrie!

Een poos geleden keek ik naar het programma met deze titel dat Tygo Gernandt maakte bij de EO over mensen met psychische problemen in de thuissituatie. Wat ben ik daar van onder de indruk geraakt! Wat zien we? We maken kennis met mensen die van een psychiater een diagnose krijgen en de daarbij horende medicijnen. Later wordt er volgens DSM-V weer een andere diagnose gesteld en worden er weer andere medicijnen voorgeschreven, soms gaat het eindeloos zo door. Daardoor raken deze mensen nog meer in het slop. Echter, vaak is het moeilijk meteen de goede diagnose te stellen, hoor ik van mensen die er werken.

Volgens Tygo zou er voor deze groep mensen meer begeleiding moeten komen en dat ben ik met hem eens. Een plek waar ze naar toe kunnen gaan als het mis gaat, als ze zich eenzaam, depressief voelen en bang zijn dat ze een psychose krijgen. Gelukkig gaat er ook veel goed in de GGZ zorg, maar dat horen we helaas niet. Waardoor we volgens mij een scheef beeld krijgen.

Wij mensen worden steeds individualistischer, ieder heeft zijn eigen leven met werk en gezin, waardoor we niet meer even binnen lopen bij de buren. Dat was vroeger ook een manier om je verdriet of frustraties te uiten. Het was niet altijd voldoende, maar vaak wel een eerste hulp. Dat was ik zelf warempel helemaal vergeten, zo ben ik daar aan gewend geraakt en vele waarschijnlijk met mij, ervan uit te gaan dat er meteen hulpverlening nodig is als je vastloopt.

In het verleden werd er begeleiding thuis gegeven door psychiatrisch verpleegkundigen. Echter, dat gebeurt nauwelijks meer, in sommige gevallen komt de reguliere thuiszorg, maar die mensen zijn er niet voor opgeleid. 

Zijn de psychiatrische verpleegkundigen weg bezuinigd? Hecht de gezondheidszorg daar te weinig waarde aan? Of vinden de zorgverzekeraars het niet belangrijk of te duur? Is medicijnen voorschrijven in dat geval goedkoper?

Zelf heb ik in het verleden als vrijwilliger gewerkt bij De Stroom in Den Bosch oost, een opvang voor vrouwen in de wijk. Ik kwam daar een ochtend in de week. Daar hoorde en zag ik hoe hard het nodig was dat een mens in geestelijke nood een plek moet hebben waar hij of zij naar toe kan gaan, als je vastloopt, je niet veilig of eenzaam voelt. ‘De Stroom’ is overgegaan in een grotere organisatie in de stad en is nu onderdeel van een blijf-van-mijn-lijfhuis. Een blijf-van-mijn-lijfhuis is eigenlijk voor een andere doelgroep in het leven geroepen. Bovendien is er geen sprake meer van koppeling aan de wijk en dat kan voor veel mensen een drempel zijn.

Deze plekken voor mensen in geestelijke nood zouden weer terug moeten komen in wijken van grote steden. Dat haalt Tygo ook aan. Een plek waar je gewoon jezelf kunt zijn en niet meteen wordt gezien als een individu of patiënt met een etiket wat je ooit door een psychiater opgeplakt hebt gekregen. Deze plekken zijn er wel hier en daar in het land, het is de vraag of het genoeg is.

Geeft Tygo een eenzijdig beeld van de psychiatrie? Of laat hij alleen de hele zware gevallen zien? Echter volgens mij krijgen we dan een verkeerd beeld van de psychiatrie.

Een plek met ‘aandacht’ die gegeven wordt op de manier zoals de Franse filosofe Simone Weil (1909-1943) zegt.

Aandacht. Is het fundament van alle ethiek en religie. Het ging er volgens haar om, om te zien wat de ander doorstond. De aandacht die daarvoor nodig is, kun je niet ‘willen.’ Aandacht vereist juist dat je niks wil, dat je je eigen projecten en belangen loslaat en openstaat voor wat van buiten komt. Om echt aandacht te hebben moet je stoppen in te vullen wat jij denkt dat de ander ondergaat en hoe de ander dat ervaart. Alleen dan kun je de ander echt zien.

Uit: filosofie magazine juli/augustus 2019

Aan bovenstaande moest ik denken toen een man in de documentaire van Tygo naar Engeland gaat voor therapie. Hij krijgt daar onbevooroordeelde erkenning, aandacht en therapie. Zelfs gingen deze begeleiders met hem mee in de trein. De trein vindt hij heel benauwend, maar dat was door zijn gezelschap meteen een stuk minder. Deze man heeft nog een lange weg te gaan, maar het begin is gemaakt van een goede therapie.

Meer aandacht voor de psychiatrisch patiënt betekent in de praktijk ook de noodzaak van meer geld:

voor onderzoek, maar ook voor expertisecentra, goede begeleiding in de thuissituatie. En ook om meer mensen te leren hoe met deze doelgroep om te gaan, zoals dat nu ook gebeurt door de Alzheimer-stichting, met voorbeeldfilmpjes van mensen met dementie. Dat moet toch kunnen?